Το Χάσμα των Γενεών

Ο «απόμαχος της ζωής», με γκρι
κουστουμάκι και μπορντώ, μάλλινο
γιλέκο κοίταζε κατευθείαν στα ενδότερα του internet cafe. Εκεί που μια παρέα από τέσσερις πιτσιρικάδες, ήταν δεν ήταν 15-16 χρονώ, απασχολούνταν στο ευγενές άθλημα του “Lineage II”. «Ε ρε νεολαία, σου λέει μετά... εγώ στην ηλικία τους...». Μη μου πείτε ότι η εικόνα αυτή δε σας θυμίζει κάτι; Ότι δεν έχει τύχει να βρεθείτε σε ένα παρεμφερές σκηνικό που περιγράφει γλαφυρά το λεγόμενο «χάσμα των γενεών»; Εγώ πάντως έχω γίνει πλειστάκις μάρτυρας σε ανάλογες σκηνές και πιστέψτε με, επειδή δε φημίζομαι για την υπομονή μου, απορώ πως ακόμα δεν έχω αντιδράσει σε αυτές τις παπαρολογίες των επίδοξων τιμητών της σημερινής πιτσιρικαρίας που σε 10-15 χρόνια θα αναλάβει τις τύχες της κοινωνίας.
Η κάθε γενιά μεγαλώνοντας μέσα σε ένα δεδομένο κοινωνικό πλαίσιο, διαμορφώνει ανάλογα χαρακτηριστικά. Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι εάν ο συμπαθής κατά τ’ άλλα γεράκος γινόταν 15 χρονών στην σημερινή εποχή θα μελετούσε βάσει του πολυτονικού συστήματος κάτω από μια λάμπα πετρελαίου. Δυσκολεύομαι επίσης να πιστέψω ότι εάν ο πιτσιρικάς του σήμερα έκανε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, δε θα τρελαινόταν στην ιδέα ότι αντί για το google και την Wikipedia θα έπρεπε να ξεσκονίσει ολόκληρους τόμους εγκυκλοπαιδιών για να βρει την απάντηση σε κάποιο πιθανό του ερώτημα. Και στο αντεπιχείρημα ότι μέσα από την έρευνα στις εγκυκλοπαίδειες αναπτύσσεται η δημιουργικότητα και η σκέψη που χάνεται όταν η online αναζήτηση τα προσφέρει όλα στο πιάτο, έχω μόνο να πω ότι ο άνθρωπος, μιας και είναι φύσει δημιουργικό ον, θα χρησιμοποιήσει την ευκολία αυτή ώστε να γλυτώσει χρόνο για να φτάσει κάπου μακρύτερα. Φανταστείτε στις καθημερινές έρευνες που γίνονται για την ανεύρεση κάποιου αντιβιοτικού ο έκάστοτε ερευνητής να χρειαζόταν να ψάξει σε τεράστιες ποσότητες βιβλιογραφίας. Δεν είναι απλούστερο και απείρως λιγότερο χρονοβόρο όταν όλη η πληροφορία βρίσκεται μερικά κλικ μακριά του;
Η σημερινή κοινωνία επίσης δε δίνει περιθώρια ελεύθερου χρόνου. Σε κανένα, και περισσότερο στους νέους. Ο πιτσιρικάς προηγούμενων δεκαετιών, ακόμα και ώς την δεκαετία του ’90, είχε χρόνο και χώρο για παιχνίδι. Εν έτει 2008, και τα δύο αυτά στοιχεία είναι είδη υπό εξαφάνιση. Σχολείο, φροντιστήριο, ξένες γλώσσες, μουσική, και (πιθανότατα) κάποιο άθλημα (για να ξεσκάσει...;), σε συνδυασμό με την συνεχώς μειωμένη ύπαρξη χώρων για παιχίδι κάνουν τον δεκαεξάρη στην κυριολεξία να μας γ... τα λύκεια... (που έλεγε και ο πάλαι ποτέ ανατρεπτικός Σαββόπουλος...). Μόνη διέξοδος το internet. Lineage, WoW, Halo Wars, και πάει λέγοντας...
Το internet έχει και αυτό διττή φύση. Γιν και γιανγκ αν θέλετε. Συμφωνώ ότι κρύβει κινδύνους, τεραστίων διαστάσεων, ιδιαίτερα για μικρά παιδιά. Όταν ο άνθρωπος ανακάλυψε την φωτιά δε βρήκε μόνο έναν τρόπο για να κρατιέται ζεστός και ασφαλής αλλά παράλληλα βρέθηκε μπροστά σε ένα θανατηφόρο όπλο. Τηρουμένων των αναλογιών, κάτι τέτοιο είναι και το internet. Το καλό και κακό συνυπάρχουν. Μένει μόνο να κατορθώνουμε κάθε φορά να τα ξεχωρίσουμε
Υπάρχει όμως σε τελική ανάλυση διαφορά μεταξύ ενός πιτσιρικά του ’50 με έναν σημερινό; Θεωρώ πως όχι. Αυτό που άλλαξε είναι η κοινωνία, προσφέροντας του νέα εργαλεία και μεθόδους για να εξωτερικεύσει αυτό που κρύβει στην ιδιοσυγκρασία και την προσωπικότητα του. Μικρός «έπαιζα» πόλεμο στις αλάνες και στις γειτονιές. Μάτωνα ο ίδιος. Αντίπαλοι μου και σύντροφοι μου συμμαθητές και λοιποί φίλοι. Τώρα η διαδικασία είναι σαφώς πιο ανώδυνη. Δε ματώνω πια ούτε λερώνομαι. Δεν έχω πρόσωπο, γιατί είμαι κρυμμένος πίσω από ένα monitor και επικοινωνώ με ακουστικά και μικροφωνάκι. Η ουσία όμως παραμένει ίδια. Απλά αλλάζουν τα μέσα αλληλεπίδρασης.
Αρνούμαι να μπω στην μηδενιστική άποψη ότι η νέα γενιά είναι ανάξια και άχρηστη. Άλλωστε κάτι τέτοιο εισέπρατα κι εγώ όταν ήμουν εικοσάρης. Η εκάστοτε νέα γενιά φέρνει μαζί της έναν αέρα ριζοσπαστισμού και ανανέωσης. Θέλει αλλαγή. Άλλες φορές την διεκδικεί δυναμικά, άλλες πάλι όχι. Οι σημερινοί βολεμένοι 50άρηδες, πολιτικάντηδες και λοιπά μιάσματα, κάποτε (αυτό)αποκαλούνταν επαναστάτες. Με ποιο δικαίωμα ζητούν αυτοί ευθύνες από τον πιτσιρικά; Με ποιο δικαίωμα η TV Persona ξεφτιλιζει on camera τον 16άρη που δε γνωρίζει τον λόγο εορτασμού της 28ης Οκτωβρίου όταν το κανάλι που υπηρετεί, κι από το οποίο πληρώνεται αδρά, δεν πρόβαλει τίποτε άλλο από ημίγυμνες αοιδούς και ατάλαντους «καλλιτέχνες»; Αν ψάχνουν να αποδώσουν ευθύνες ας στρέψουν το δάχτυλο πρώτα στα μούτρα τους... (16/11/2008)